کد مطلب:113869 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:116

روش های مصور کردن مباحث فکری در نهج البلاغه











پس از یكدوره مطالعه ی نهج البلاغه و توجه به شیوه های آموزشی امام علی (ع) به این حقیقت پی می بریم كه امام (ع) تمام روش های مصور كردن مباحث فكری را در نهج البلاغه بكار گرفته اند و با فصاحت و بلاغت علوی و وحی گونه، برای هدایت افكار عمومی جامعه، مدام بفكر مجسم نمودن مطالب و مباحث فكری، عقیدتی بوده و از جاذبه های هنری طرح ها، غفلت نمی فرمودند كه به گوشه هائی از آنهمه جاذبه های وحی گونه ی اشاره می كنیم.

1- فصاحت و بلاغت خطبه ها و نامه های نهج البلاغه آنقدر پر جاذبه و موثر است كه دوست و دشمن را به اعتراف واداشته و همگان در برابر قدرت تصویری و مجسم كردن مباحث در سخنان امام در شگفتی مانده و تنها توانستند آن را با قرآن كریم مقایسه نمایند.[1].

2- قسمت سوم كتاب نهج البلاغه، سخنان كوتاه حكمت آمیز امام را شامل می شود كه امام یك دنیا مطالب و مباحث

[صفحه 145]

فكری را در عباراتی كوتاه با فصاحت و بلاغت وحی گونه، آنچنان زیبا بیان فرموده اند كه بقول صاحب نظران سخن شناس، همانند آیات سجده قرآن باید در برابر سخنان امام نیز بسجده در افتاد.

در كلمات حكمت آمیز كوتاه امام (ع) ویژگیهای زیر مطرح است:

الف- فصاحت و بلاغت بی نظیر و وحی گونه

ب- تشبیه و مقایسه های ضروری و زیبا و متناسب با مباحث مطروحه.

ج- خلاصه گوئی و سازماندهی

د- نتیجه گیری و جمع بندی

ه- استدلال و برهان همراه با عشق و عرفان

و- قالب ریزی های بی نظیر (طرح ها و شیوه های آموزشی بی مانند)

ز- طرح های زیبا و جاذبه های هنری طراحی.

3- استفاده از ضرب المثل های زیبا و گویا (كه جمع آوری مباحث مربوط به آن به كتاب جدا گانه ای احتیاج دارد)[2] كه فرمود:

و ضربت لكم الامثال[3].

(برای راهنمائی شما مثل های فراوانی زده شد).

4- امام (ع) در فرازهای مختلف و گوناگون نهج البلاغه از جاذبه ی هنری اشعار نیز بقدر كافی استفاده فرمودند

[صفحه 146]

و خود با تناسب فكری شنوندگان و مباحث ارزشمند عقیدتی با فصاحت و بلاغت بی نظیری اشعار جامع و كاملی سرودند.

امام (ع) در خطبه های 3 و 25 و 33 و 35 و 162 و نامه های 28 و 36 و 64 و حكمت 190 و غریب كلامه شماره ی 6 از جاذبه ی هنری اشعار زیبا استفاده فرمودند

5- قدرت تشبیه و مقایسه ی امام در سراسر نهج البلاغه اعجاب آور و اعجاز گونه است كه در رابطه با هر بحثی از مباحث فكری و متناسب با افكار و معتقدات مخاطبین خود، تشبیهات و مقایسه های زیبا و وحی گونه ای دارند كه تفسیر و ارزیابی هر یك از آنها نیازمند به مقالات مفصل و كتب جدا گانه ای می باشد.


صفحه 145، 146.








    1. برای اطلاع بیشتر به كتاب شناخت نهج البلاغه جلد دوم مجموعه مراجعه فرمائید.
    2. به كتاب كلیدهای شناسائی نهج البلاغه جلد 5 مجموعه آشنائی ص 99 مراجعه شود.
    3. خطبه 25 -176 نهج البلاغه المعجم المفهرس.